در این بخش اصول کلی و الزامات نصب و مونتاژ تجهیزات تابلو برق و سیم کشی تجهیزات مختلف قابل استفاده در تابلوهاي برق فشار ضعیف معرفی شده است.
اصول کلی
نصب، مونتاژ و سیم کشی تجهیزات و وسایل مختلف با بهره گیري از استانداردهاي معتبر و دستورالعمل هاي ارایه شده
توسط سازنده تجهیزات و با در نظر گرفتن مواردي مانند جهت ورود و خروج هادي ها، فضاي در اختیار، مدیریت حرارت
داخل تابلو و تامین حداکثر ایمنی براي بهره بردار یا اپراتور تابلو برق انجام می شود.
شرایط نصب
نصب تجهیزات داخل تابلو به نحوي صورت می پذیرد که دسترسی مناسب جهت ورود و خروج هادي ها از سمت بالا یا
پایین تابلو مطابق با نظر کارفرما یا بهره بردار تامین شود. بر این اساس محل نصب شینه ها به نحوي انتخاب می شود تا
ضمن رعایت موارد ذکر شده در بند6-7-7( نشریه 110 جلد اول )کوتاه ترین مسیر بین شینه ها و ترمینال تجهیزات وجود
داشته باشد.
تامین فضاي مناسب براي عملکرد صحیح تجهیزات نصب شده و لوازم جانبی آن ها و همچنین شعاع خمش کابل هاي ورودي و خروجی باید مد نظر قرار بگیرد.
ملاحظات ایمنی و فنی به منظور تطبیق فواصل نصب تجهیزات از یکدیگر، فاصله از جداره هاي تابلو و فاصله از شینه ها مطابق با دستورالعمل هاي معتبر که توسط سازنده تجهیزات ارایه می شود الزامی است.
براي نصب تجهیزات و لوازم مختلف (مانند کلیدها، ریل و داکت) بر روي سینی، باید پس از سوراخکاري و قلاویزکاري از پیچ و واشر مناسب براي بستن آن استفاده شود و استفاده از انواع پیچ هاي سرمته مجاز نیست.
بلوك هاي ترمینال مدارهاي قدرت، فرمان و سیگنال دهی که بر روي یک ریل نصب شده است باید با استفاده از جداکننده مناسب از یکدیگر تفکیک شوند.
به منظور سهولت در اتصال هادي هاي ورودي و خروجی، ریل مخصوص نصب ترمینال ها باید بر روي پایه شیب دار نصب
شود.
براي جلوگیري از حرکت و جابجایی تجهیزاتی که روي ریل نصب می شود، ابتدا و انتهاي هر ردیف با استفاده از بست
انتهایی ثابت می شود.
توصیه می شود با کسب نظر کارفرما و/یا بهره بردار، حداقل 20 درصد فضاي رزرو داخل تابلو جهت افزودن تجهیزات
مختلف در آینده پیش بینی شود.
حدود دسترسی
تجهیزات اپراتوري و مکانیزم هاي دستی وسایل مختلف مانند شستی ها، دسته کلیدها، کلیدهاي گردان و مانند آن باید
در ارتفاع بین 20 تا 200 سانتی متر از کف تابلو نصب شده باشد. تجهیزاتی که به ندرت استفاده می شوند (کم تر از یک
بار در ماه) می تواند در ارتفاع بالاتر تا 220 سانتی متر نصب شود.
ادوات نمایشگر که باید در معرض دید اپراتور باشد (مانند چراغ سیگنال، ولت متر و آمپرمتر) در ارتفاع بین 20 تا 220
سانتی متر نصب می شود.
تجهیزات ایمنی مانند شستی قطع اضطراري در ارتفاع بین 80 تا 160 سانتی متر از سطح کف تابلو نصب می شود.
ترمینال ها (به جز ترمینال هاي مربوط به هادي حفاظتی) باید حداقل 20 سانتی متر از صفحه گلند تابلو فاصله داشته
باشد و به نحوي نصب شده باشد که اتصال هادي ها به آن به راحتی امکان پذیر باشد.
شرایط سیم کشی
تمام سیم کشی ها داخل تابلو باید با استفاده از سیم با هادي مس اجرا شود و در صورتی که از هادي آلومینیومی استفاده
می شود سطح مقطع آن نباید کوچک تر از 16 میلی مترمربع انتخاب شود.
• حداقل سطح مقطع مدارهاي قدرت نباید کوچک تر 2/5 میلی مترمربع انتخاب شود.
• حداقل سطح مقطع مدارهاي فرمان نباید کوچک تر از 1/5میلی مترمربع انتخاب شود.
در صورتی که ترمینال هاي تجهیزات فرمان، سیگنال دهی و مانند آن قابلیت اتصال سیم با سطح مقطع 1/5 میلی مترمربع
را نداشته باشد، استفاده از سیم با سطح مقطع کوچک تر و با رعایت دستورالعمل سیم کشی که توسط سازنده آن تجهیز
ارایه شده بلامانع است.
در صورت عدم وجود محاسبات یا دستورالعمل سازنده کلیدهاي خودکار، حداقل سطح مقطع پیشنهادي سیم هاي مسی
براي اتصال به کلیدهاي خودکار مطابق با جدول(6-23) است.
هنگام اتصال سیم به شینه ها و سایر تجهیزات، باید شعاع خمش سیم حدودا 6 تا 8 برابر قطر آن در نظر گرفته شود.
تمام سیم کشی ها باید درون داکت شیاردار عایق و غیرخودسوز (بازدارنده شعله) با سایز مناسب انجام شود.
ابعاد داکت باید به نحوي انتخاب شود که پس از پایان سیم کشی حداقل 30 درصد فضاي خالی وجود داشته باشد.
به منظور تسهیل در تبادل حرارتی باید از به هم فشردن یا بستن سیم ها به یکدیگر در داخل داکت اجتناب شود.
سیم کشی مدارهاي روي در تابلو درون لوله هاي قابل انعطاف از جنس عایق و غیرخودسوز (یا سایر مجراهاي قابل انعطاف
که مخصوص این کاربري طراحی شده است) انجام می شود، این لوله ها در هر دو طرف ثابت و متحرك باید با استفاده از
بست هاي مخصوص به صفحات تابلو متصل شود.
براي اطمینان از صحت و استحکام اتصال ها، در ابتدا و انتهاي سیم ها باید از سرسیم با جنس و سایز مناسب استفاده
شود. براي نصب سرسیم باید ابزارهاي استاندارد استفاده شود.
ارتباط تمام مدارها با بیرون از تابلو باید از طریق ترمینال با سایز مناسب انجام شود و از اتصال مستقیم مدارهاي خارج از
تابلو برق به کنتاکت تجهیزات داخل تابلو اجتناب شود.
باید به نحوي پیش بینی شود که طول مدار (SPD) جانمایی و سیم کشی مدارهاي مربوط به وسایل حفاظت اضافه ولتاژ
تا نقطه اتصال به شینه حفاظتی تا حد امکان از 50 SPD از ترمینال تغذیه کننده بارها و کلید خودکار یا فیوز بالا دست
سانتی متر بیش تر نشود.
علامت گذاري
به منظور حفظ ایمنی اپراتور تابلو برق و همچنین سهولت در شناسایی و عیب یابی تجهیزات و مدارها، الزامات ذکر شده
در این بخش باید رعایت شود.
الزامات عمومی
در صورتی که تابلو برق داراي بیش از یک ورودي با کلید مستقل است، این موضوع باید به نحو مناسب در معرض دید
اپراتور قرار بگیرد که براي بدون برق کردن کامل تابلو نیاز به قطع بیش از یک کلید است.
اگر تابلو شامل تجهیزاتی است که ممکن است داراي شارژ الکتریکی پس از قطع مدار آن باشد (مانند خازن )، این موضوع
باید با نصب برچسب هشدار اعلام شود.
بر روي پوشش هایی که دسترسی به ISO استاندارد 7010 W نصب پلاك خطر برق گرفتگی مطابق با نماد شماره 012
قسمت هاي برق دار تابلو را محدود می کند (مانند روبنده نصب شده جلو شینه ها) الزامی است.
علامت گذاري تابلو
پلاك اصلی مشخصات تابلو برق بر روي در جلو آن به نحوي که از دوام کافی در طول مدت بهره برداري از تابلو برخوردار
باشد نصب می شود و اطلاعات درج شده روي آن حداقل شامل موارد زیر است:
• نام یا نشانه تجاري سازنده
• مشخصات پروژه یا شماره شناسایی تابلو به نحوي که از طریق آن بتوان به مشخصات مکانیکی و الکتریکی تابلو دسترسی پیدا نمود.
• تاریخ ساخت تابلو
• شماره استانداردي که تابلو بر اساس آن طراحی و ساخته شده است.(مطابق با بخش 6-3 نشریه 110 جلد اول)
علامت گذاري تجهیزات
تمام تجهیزات حفاظتی، کنترلی، نمایشگر، اپراتوري و مانند آن باید با استفاده از پلاك با نوشته هاي خوانا، واضح و بادوام
مطابق با مدارك فنی تابلو یا کدهاي پیشنهادي در جدول (6-24)علامت گذاري شود.
تجهیزات کشویی و تجهیزاتی که قابل جدا شدن هستند باید مجهز به پلاك شناسایی بر روي هر دو قسمت ثابت و
متحرك باشد.
عملکرد و کاربرد تجهیزات اپراتوري نصب شده بر روي در تابلو (مانند شستی ها، چراغ ها و غیره) باید با استفاده از پلاك
با نوشته هاي خوانا، واضح و بادوام در فاصله منطقی کنار آن علامت گذاري شود.
جداکننده بلوك هاي ترمینال مدارهاي قدرت، فرمان و سیگنال دهی باید مطابق با مدارك فنی تابلو علامت گذاري شود.
ترمینال هاي مدارهاي قدرت، فرمان و سیگنال دهی باید مطابق با مدارك فنی تابلو شماره گذاري شود.
یادآوري- پلاك هایی که داخل محفظه تابلو برق نصب می شود باید از مواد عایق و غیرخودسوز باشد.
علامت گذاري مدارها
به منظور شناسایی سریع مدارها و سهولت در عیب یابی یا اصلاح آن ، باید ابتدا و انتهاي تمام مدارت قدرت و فرمان با
استفاده از اعداد، حروف یا ترکیب آن ها مطابق با مدارك فنی تابلو علامت گذاري شود.
به منظور تشخیص توالی فاز مدارها، باید کد گذاري یا رنگ بندي مطابق با بند6-7-9نشریه 110جلد اول در نظر گرفته شود.
مدیریت حرارت
به منظور حفظ حداکثر و حداقل دماي داخل تابلو در حدي که شرایط عملکرد نرمال تجهیزات مطابق با استاندارد
ساخت آن ها و محاسبات انجام شده رعایت شود، ممکن است نیاز به نصب تجهیزات مدیریت حرارت مانند فن، کولر یا
هیتر وجود داشته باشد.
تجهیزات و وسایلی که تلفات حرارتی بیش تري دارند، در بخش بالایی تابلو نصب می شود تا از گرم شدن سایر تجهیزات
که در یک ستون قرار می گیرد جلوگیري شود.
از نصب تجهیزات حساس به گرما (مانند تجهیزات کنترل و فرمان) در کنار تجهیزاتی که تلفات حرارتی زیاد دارد باید
اجتناب شود. براي این منظور می توان تابلو را به دو بخش تقسیم نمود و تجهیزات حساس را در بخش مجزا و تجهیزاتی
که تلفات حرارتی زیاد دارند در بخش دیگر نصب نمود.
